Strazburg
2 Ekim 2003
OLAYLAR :
Başvuran Kasım Erbil bir Türk vatandaşı olup 1945 doğumludur ve İzmir'de' ikamet etmektedir. Mahkeme huzurunda Kaynar, Koralay ve Efe soyisimli avukatlar tarafından temsil edilmiştir.
31 Temmuz 2002 tarihinde Mahkeme'ye, Kasım Erbil'in 3 Temmuz 2001 tarihinde öldüğü ve eşi Fatma Erbil ile çocukları Emine Özata (Erbil), Orhan Erbil ve Mustafa Erbil'in davayı devam ettirmek ve duruşmalara katılmak istedikleri bildirilmiştir.
Pratik nedenlerden dolayı Kasım Erbil "başvuran" olarak anılmaya devam edecektir ve eşi ile çocukları da aynı şekilde anılacaktır.
Dava ile ilgili olaylar aşağıdaki şekilde özetlenebilir.
A. Davanın Evveliyatı :
Karayolları Genel Müdürlüğü İzmir Balçova'da başvurana ait bir araziyi kamulaştırmıştır. Bir uzmanlar komitesinin arazinin değeri hakkında yaptığı değerlendirmeye bağlı olarak başvurana tazminat ödenmiştir.
Başvuranın artırılmış tazminat talebinde bulunmasının ardından İzmir Asliye Hukuk Mahkemesi 2.654.387.912 TL tazminata hükmetmiş ve yıllık % 30 gecikme faizi uygulanmasına karar vermiştir. 12 Temmuz 1995 tarihi Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından gecikme faizinin başlatılacağı tarih olarak belirlenmiştir. Başvuran temyiz başvurusunda bulunmuştur. 12 Ekim 1998 tarihinde Yargıtay, Asliye Hukuk Mahkemesi'nin kararını onamıştır. l Mayıs 2000 tarihinde başvurana 8,014,200,000 TL ek tazminat ödenmiştir.
Gecikme faizi, başlangıç tarihi ve l Ocak 1998 tarihleri arasındaki dönem için % 30 üzerinden hesaplanmıştır, l Ocak 1998 tarihinden itibaren ise o dönemde uygulanan % 50 faiz oranı üzerinden hesaplanmıştır. Faiz oranı l Ocak 2000 tarihinden itibaren % 60 oranına çıkarılmıştır.
1993 ve 1999 yılları arasında enflasyon oranı yıllık % 81.7 idi.
Detaylar aşağıdaki tabloda verilmiştir:
GECİKME FAİZİNİN (%30) YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ TARİH :
(1.1.1998 tarihinde faiz oranı % 50' ye 1.1.2000 tarihinde ise%60'a yükseltilmiştir.
EK TAZMİNAT
HUSUSUNDAKİ NİHAİ KARAR
EK TAZMİNAT
MEBLAĞI
(Faizler ve yargılama masrafları dahil değildir. (TL)
ÖDEME TARİHİ
VE TUTAR (TL)
12.07.1995
12.10.1998
2.654.387.912
1.05.2000 8.014.200.000
B. İlgili İç Hukuk:
1. Anayasa:
Anayasa'nın kamulaştırma ile ilgili 46. maddesi şu şekildedir:
"Kamulaştırma bedeli, nakden ve peşin olarak ödenir ... Kanunun taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, ... ve peşin ödenmeyen kısım Devlet borçları için öngörülen en yüksek faiz haddine bağlanır ..."
2. 4 Aralık 1984 tarihli 3095 Sayılı Kanun:
3095 sayılı kanun gereğince Devlet Borçları için gecikme faizi yıllık % 30 olarak tespit edilmiştir, 1 Ocak 1998 tarihinde faiz oranı % 50'ye yükseltilmiştir, 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren de sözkonusu oran % 60 olmuştur.
C. Ekonomik Faktörler:
Yüksek enflasyon oranları 1970'lerden beri Türkiye'nin başlıca problemlerinden biri olmuştur. Türkiye'deki enflasyon oranları 1970'lerde tırmanarak 1980'lerde %100'e kadar çıkmıştır. 1980'li yılların başlarında stabilizasyon programının uygulanması sonucunda enflasyon oranı % 30 oranında düşmüştür. 1994 yılında ise % 120 ile en yüksek noktasına ulaşmıştır. 1989 ve 1993 yılları arasındaki kriz öncesi dönemde ise enflasyon oranı % 60'larda kalmıştır. Krizden sonra ise % 80'e yükselmiştir. Hükümet'in uyguladığı program sayesinde ise 1998 yılından itibaren % 60 seviyesine gerilemiştir.
Türkiye'deki enflasyonun etkileri Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yayınlanan tüketici fiat endeksinde gösterilmiştir. Buna göre, Türkiye'de 1993 ve 1999 yılları arasındaki enflasyon oranı % 81.72 idi.
ŞİKAYETLER :
Başvuran 1 No'lu Protokol'ün 1. maddesine dayanarak ek tazminata uygulanan faiz oranının Türkiye'deki enflasyon oranları dikkate alındığında çok düşük olduğunu iddia etmiştir. Başvuran ayrıca ek tazminat ile ilgili ödemenin geciktiğini ileri sürmüştür.
HUKUK :
Hükümet'in 12 Ağustos 2003 tarihinde Mahkemeye sunduğu deklarasyonu aşağıda sunulmuştur:
"69545/01 nolu başvurunun dostane çözüme kavuşturulması için Hükümet Fatma Erbil, Emine Özata, Orhan Erbil ve Mustafa Erbil isimli başvuranlara ex gratia olarak toplam 4.400 Euro ödeme yapmayı teklif etmektedir. Yargılama masrafları da dahil olmak üzere maddi ve manevi zararları da kapsayacak ulan bu meblağ uygulanabilecek her türlü vergiden muaf olacak ve başvuranlar veya yasal temsilcileri tarafından açılan bir banka hesabına Euro olarak yatırılacaktır. Bu meblağ AİHS'nin 37. maddesi uyarınca nihai kararın verildiği tarihten itibaren üç ay içinde ödenecektir. Sözkonusu ödeme davanın nihai sonucunu oluşturacaktır."
14 Ağustos 2003 tarihinde Mahkeme, başvuranın temsilcisi tarafından imzalanan aşağıdaki deklarasyonu almıştır.
"69545/01 nolu başvurunun dostane çözüme kavuşturulması için Hükümet Fatma Erbil, Emine Özata, Orhan Erbil ve Mustafa Erbil isimli başvuranlara ex gratia olarak toplam 4.400 Euro ödeme yapmayı teklif etmektedir. Yargılama masrafları da dahil olmak üzere maddi ve manevi zararları da kapsayacak olan bu meblağ sözkonusu deklarasyonda belirtilen şartlara uygun olarak AIHS'nin 37. maddesi uyarınca verilen kararın tefhim edilmesini takiben üç ay içinde ödenecektir.
Başvuranların da görüşünü alarak bu teklifi kabul ettiğimizi ve davaya temel teşkil eden olaylarla ilgili olarak Türkiye aleyhindeki bütün taleplerimizden vazgeçtiğimizi bildiriyoruz.
Sözkonusu deklarasyon Hükümetle vardığımız karar çerçevesinde dostane çözüm temelinde ilan edilmiştir".
Mahkeme, tarafların birlikte vardığı uzlaşmayı dikkate alır. Ayrıca, dostane çözümün Sözleşme ve Protokollerinde tanımlandığı şekilde insan haklarına saygı ilkesine dayalı olduğundan şüphe duymamaktadır. ( AİHS'nin 37. maddesinini 1. paragrafı).
Bu nedenle dava listeden düşürülmelidir.
Yukarıdaki nedenlere bağlı olarak, Mahkeme başvurunun oybirliğiyle dava listesinden düşürülmesine karar vermiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder